دانشی كه در ایران مغفول مانده است،
واكاوی چالش های جغرافیا از زبان استادان و دانشجویان، هشدارهای جغرافیدانان به مسئولان
سایت امن: جغرافیدانان كشورمان می گویند تا وقتی به جغرافیا اهمیت داده نشود خسارات ناشی از مخاطرات جغرافیایی در ایران تشدید می شود. بعضی از آنها معتقدند میان تعداد فارغ التحصیلان جغرافیا و نیاز جامعه تناسبی وجود ندارد و از جغرافیدانان در حوزه هایی كه شایستگی اش را دارند، استفاده نمی گردد. از طرف دیگر دانشجویان هم پیكان حمله را به سمت استادان و سیاست گذاران نشانه گرفته اند و معتقدند برخی استادان در طرح های پژوهشی ای كه از طرف سازمان های مختلف می گیرند، به آنها كم لطفی می كنند.
به گزارش سایت امن به نقل از ایسنا، سرویس علمی خبرگزاری دانشجویان ایران بعد از بررسی دلیلهای افت ریاضیات و گفت و گو با برخی از استادان و دانشجویان ریاضیات، در سلسله گفت وگوهایی با استادان و دانشجویان جغرافیا، دلیل مورد غفلت واقع شدن این رشته را بررسی كرد. استادان در صحبت های خود، متناسب نبودن تعداد فارغ التحصیلان جغرافیا با نیاز جامعه، بی توجهی مسئولان به قابلیت های این علم و بی انگیزگی دانشجویان را از چالش های پیش روی جامعه جغرافیدانان كشور دانستند.
یكی از اعضای هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی در گفت و گو با ایسنا، درباره قابلیت های بالقوه این علم اظهار داشته بود: «جغرافیدانان می توانند آن پیوندی كه بین مطالعات جغرافیایی و نیازهای برنامه ریزی به وجود آمده را در خدمت بهبود شرایط زندگی در كشور به كار بگیرند.»
این استاد دانشگاه یكی از لطمه هایی كه متوجه علم جغرافیا شده را شاخه شاخه شدن آن عنوان نمود و اضافه كرد: «هر علمی قابلیت هایی دارد، ولی وقتی آنرا خیلی جزئی می كنید و به شاخه های گوناگون تجزیه می كنید، ماهیت اصلی آن از بین می رود. این اتفاقی است كه متأسفانه در سال های اخیر در جغرافیا روی داده است. این شاخه شاخه شدن از یك طرف سبب شده كه دانشجوی بیشتری پذیرش شود كه از یك سو، گروه های آموزشی از پس آموزش درست این دانشجویان به خوبی برنمی آیند و از طرف دیگر، با خیل عظیم فارغ التحصیلانی روبه رو می شویم كه درست آموزش ندیده و نمی توانند جذب بازار كار شوند.»
تعداد زیاد دانشجویان ورودی رشته جغرافیا بارها در گفت وگوهای استادان با ایسنا مطرح گردیده است. در سال ۹۷، دانشگاه فردوسی مشهد ۳۰ نفر دانشجو را به صورت شبانه پذیرفته است، ولی امسال این تعداد به ۹۰ نفر رسیده كه همگی آنها به صورت روزانه وارد دانشگاه می شوند. دانشگاه تهران نیز در سال ۹۷، با عنایت به آن چه در دفترچه پذیرش رشته علوم انسانی آمده ۶۰ دانشجو را جذب كرده، اما در سال ۹۸ این تعداد به ۹۰ نفر رسیده است.
در دانشگاه كردستان، رشته جغرافیا بالاترین میزان پذیرش در بین رشته های روزانه با ۶۰ نفر ورودی را دارد و در دانشگاه كوثر بجنورد در سال ۹۸، ۶۰ نفر در رشته جغرافیا پذیرفته شده اند. دكتر عباس سعیدی در گفت و گو با ایسنا درباره تعداد بالای فارغ التحصیلان اظهار داشته بود: «میان تعداد فارغ التحصیلان جغرافیا و نیاز جامعه اصلا تناسبی دیده نمی شود؛ این نبود تناسب به این علت است كه ما بی رویه تعداد گروه های آموزشی و شاخه های جغرافیا را اضافه كرده ایم، بدون آنكه به نیازهای جامعه و امكان اشتغال فارغ التحصیلان توجه داشته باشیم. در همه جای كشور، شامل مراكز دولتی و بخش خصوصی، گروه آموزشی تأسیس كرده ایم؛ حالا آن قدر فارغ التحصیل فوق لیسانس و دكتری جغرافیا داریم كه بعید به نظر می آید جامعه بتواند برای این تعداد اشتغال ایجاد كند.»
پای ثابت صحبت های استادان جغرافیا، بی توجهی مسئولان به قابلیت های این علم است. استادان جغرافیا معتقدند علت استفاده نكردن مسئولان در سمت های مختلف از فارغ التحصیلان جغرافیا و مشورت نگرفتن از جغرافیدانان در تصمیم گیری ها این است كه آنها نمی دانند این علم چه قابلیت هایی دارد. یكی از اعضای هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس در اینباره می گوید: «متأسفانه به علت عدم شناخت از دانش جغرافیا یا به دلیل غرض ورزی بعضی مسئولین، جغرافیا بعنوان علم اصلی آمایش سرزمین مهجور مانده و از پتانسیل های جغرافیا برای توسعه كشور استفاده نمی گردد. خیلی از كارهایی كه در كشور انجام می شود، كارهای تخصصی جغرافیدان است كه توسط دیگر رشته های تخصصی با كیفیت نامناسب ارائه می شود.»
دانشجویانی كه در ارتباط با جایگاه علم جغرافیا با خبرنگار ایسنا گفت و گو كردند، در صحبت های خود مدعی شدند در ایران هیچ بهایی به جغرافیا نمی دهند. یكی از دانشجویان نیز با اشاره به این كه شهردار اسبق تهران نیز جغرافیا خوانده، اظهار داشت: «شهردار اسبق تهران، سال ها در دانشكده جغرافیای دانشگاه تهران تدریس كرده بود، ولی جایگاهی برای دانش آموختگان جغرافیا در شهرداری تعریف نكرد. در صورتیكه یكی از اصلی ترین جایگاه های دانش آموختگان جغرافیای شهری می تواند شهرداری ها باشد.» در صورتیكه اغلب استادان معتقدند ناآشنایی مسئولان با علم جغرافیا سبب شده كه از توانایی های فارغ التحصیلان جغرافیا استفاده نشود، معاون پژوهشی دانشكده جغرافیای دانشگاه تهران می گوید: «در قوانین استخدامی جای زیادی برای فارغ التحصیلان جغرافیا وجود ندارد.»
جغرافیا علمی است كه به جهت وسعت مفاهیم آن با رشته های دیگری هم مرز شده است. این رشته در مقاطع بالاتر گرایش هایی همچون جغرافیای سیاسی، جغرافیای شهری، جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری دارد كه با رشته های دیگری همچون علوم سیاسی، گردشگری و شهرسازی مرتبط می باشد. یكی از دانشجویان جغرافیا درباره این هم مرزی علوم و چالش هایی كه دارد، می گوید: «بین رشته جغرافیا با گرایش برنامه ریزی شهری، شهرسازی و معماری اشتراك های زیادی وجود دارد و دانشجویان رشته های فنی خودرا صاحب برنامه ریزی شهری می دانند و از ورود دانش آموختگان جغرافیا به این حوزه جلوگیری می كنند. در صورتیكه نویسندگان بیشتر كتاب هایی كه دانشجویان شهرسازی می خوانند جغرافیدانان هستند. اصلا بهتر است در سازمان ها، شغلی برای دانش آموختگان رشته جغرافیا تعریف شود.»
قسمتی از پروژه های در رابطه با آب وهوا، مخاطرات طبیعی، برنامه ریزی های شهری و روستایی و... توسط سازمان های مختلف به دانشكده های جغرافیا واگذار می شود. این همان چیزی است كه در رشته های فنی از آن بعنوان ارتباط صنعت و دانشگاه تعبیر می شود و الان بعضی از جغرافیدانان معتقدند دانشكده های جغرافیا به اندازه سابق با جامعه ارتباط ندارند. یكی از استادان دانشگاه تهران درباره وضعیت پروژه ها در رشته جغرافیا می گوید: «در گذشته شانس پروژه گرفتن بسیار بالاتر از الان بود، یعنی یا درخواست از جغرافیدانان بیشتر بود و یا اینكه اگر خود جغرافیدانان طرح خوبی برای ارائه داشتند، از طرح آنها حمایت می شد. هم اكنون اصلاً این طور نیست؛ یعنی من در چند سال اخیر بهترین ایده ها را می برم، ولی می گویند خوب است؛ اما پولی برای اجرایی كردن آن وجود ندارد یا می گویند با هزینه شخصی انجام دهید. اگر بعداً به سود رسید، سود را با شما شریك می شویم! الان صرفاً پروژه هایی كه بسیار ضروری باشند، انجام می شوند.»
یكی دیگر از اعضای هیات علمی دانشگاه تهران نیز در گفت و گو با ایسنا درباره شرایط پروژه های جغرافیا اظهار داشته بود: «الان مدتی است كه دولت پول پروژه را ندارد، چه برسد به پروژه های ما.» این در شرایطی است كه بعضی از دانشجویان این رشته می گویند: در چارچوب تفاهم نامه ها، همكاری هایی میان دانشكده و برخی سازمان ها وجود دارد، ولی برخی استادان نسبت به دانشجویان كم لطفی می كنند. اگر در همین پروژه هایی كه با نهادهای مختلف دارند، اسم دانشجویی كه با وی كار كرده است را بیاورند یا از توانایی های دانشجویان نیز استفاده كنند، رشته جغرافیا می تواند جایگاه بهتری در جامعه پیدا كند.
تاثیر تحریم ها بر فعالیت های علمی جغرافیدانان، ضرورت تغییر دیدگاه سنتی نسبت به جغرافیا و نبود جایگاه قانونی و علمی برای ارائه گزاره های علمی توسط جغرافیدانان از دیگر موارد طرح شده توسط استادان جغرافیا است. كشور ما از لحاظ جغرافیایی شرایط خاصی دارد. قرار داشتن بر روی كمربند زلزله، وقوع رانش زمین و تاثیر پذیرفتن از تغییرات اقلیم در سال های اخیر سبب شده كه هر ساله هزینه های زیادی صرف مقابله با مخاطرات جغرافیایی شود. در صورتیكه این هزینه ها احیانا با بهره گیری از نظرات جغرافیدانان، تعریف جایگاه قانونی برای ارائه نظرات آنها و اهمیت دادن به جایگاه شغلیِ خیل عظیم فارغ التحصیلان جغرافیایی كه هر سال وارد جامعه می شوند، می تواند كاهش پیدا كند.
منبع: سایت امن
اگر پسندیدید لاک کنید:
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان سایت امن در مورد این مطلب